یکی از سازهای قدیمی و اصیل ایرانی ساز نی انبان است. این ساز نوعی هوا صداست که با لوله‌های صوتی مضاعف ایجاد می‌شود. ساز نی انبان بیشتر در نواحی جنوبی ایران مانند بوشهر، خوزستان، هرمزگان و جنوب کرمان یافته می‌شود. نی انبان معرف به سازبندری است که در نزد جنوبی‌ها مانند کرنا اهمیت دارد که بیشتر در مجالس عروسی و بزنی کاربرد دارد. برای آشنایی با ساز نی انبان با ادامه مطلب با ما همراه باشید.‌

آموزش ساز نی انبان

ساز نی انبان یکی از سازهای شاد است که در بیشتر عروسی‌ها و مجالس بزمی استفاده می‌شود. ساز نی انبان بدون انقطاع می‌نوازد و دارای صداهایی از یک اکتاو است. ساز بادی از دو قسمت مهم ساخته شده که قسمت نخست نقش منبع باد را داشته و قسمت دوم شامل دسته نی انبان است که باعث تولید و تغییر صدا می‌شود. آموزش ساز نی انبان به تخصص خاص خود نیاز دارد. نی انبان سازی است که از دوقسمت تشکیل شده است. نی انبون در واقع یک سازدهنی است که باعث ورود هوا می‌شود، نی به گونه‌ای طراحی شده که باعث هوای خارج شده از دهان پس از دمیدن به انبان می‌شود که دیگر باز نمی‌گردد و در حکم یک شیر یک طرفه عمل می‌نمائید.

ساز نی انبان در کشورهای مختلف از جمله ایران، بحرین، ترکیه، یونان، هند، آفریقا و اروپا یافته می‌شود که هر کدام از نظر شکل ظاهری متفاوت هستند. در ایران نی انبان در بین خوزستانی‌ها رونق بالایی دارد، ریتم برگرفته از آن ریتم 8/6 است که دارای پریودهای ساز و آوازی مخصوص به خود است.

نحوه نواختن ساز نی انبان

اجزای نی‌انبان بر روی نحوه نواختن ساز تاثیر خوبی می‌گذارد، دسته‌ی نی انبان علاف چوبی ناودانی شکل است که داخل آن دو عدد نی زبانه دار قرار دارد که نی‌ها با موم داخل دسته ثابت می‌شود.‌ روی هر نی 6 سوراخ صوتی قرار دارد که بر سر هر کدام نی‌ها، زبانه‌ای یک لایه قرار می‌گیرد. انبان از پوست دباغی شده بز و گوسفند تولید شده که باعث ذخیره هوا می‌شود. قسمت پایینی پوست در یک نقطه جمع شده و داخل آن بسته می‌شود. در مجرای ورود هوا‌ دهانی نصب می‌شود که به منظور خروج هوا از آن استفاده می‌شود.

نوازنده قبل از نواختن نی انبون ساز را با فوت کردن پر از هوا می‌کند و‌بعد دسته‌ی نی انبان را در دست‌های خود میگیرد و شروع به‌ نواختن می‌نماید. فشار هوای داخل مخزن باعث ارتعاش زبانه شده و با گرفتن و برداشتن سوراخ‌های صوت نی تغییر می‌کند. در نی انبان زبانه‌ها داخل مخزن هوا قرار می‌گیرد که با لب‌های نوازنده تماس ندارد. با ثبت نام در آموزشگاه موسیقی ساز نو با نحوه نواختن ساز‌نی انبان آشنا می‌شوید.

اجزای ساز نی انبان

ساز نی انبان از اجزای مختلفی تشکیل شده که هر کدام ویژگی‌های خاص خود را دارند. که از سه قسمت دهانه، انبان و‌ دسته تشکیل شده که هر روی صوت ساز تاثیر گذار هستند. همانگونه که گفتیم انبان یک کیسه بزرگی است که از هوا دمیده است توسط نوازنده ایجاد شده که از پوست بز‌و گوسفند است. دسته‌ی ساز به وسیله باد دمیده می‌شود که بدنه آن شبیه یک ساز نی است. نوازنده با گرفتن و رها کردن سوراخ‌ها نت و صدای ساز را تعیین می‌کند. دهانه ساز بخشی است که نوازنده به آن می‌دمد و هوا را وارد‌ انبان می‌کند.

نی انبون بیشتر در مجالس عروسی و‌ شادمانی نواخته می‌شود و همراه با ترانه‌ها و قطعات مختلف همچون حاجیونی، و آهنگ‌های رقص همراه است. در مناطق غربی استان بوشهر از نی انبان در مراسم‌های همچون مولودی و زار استفاده می‌شود. ساز نی انبان با نام‌های مختلفی همچون نی همبونه، نی مشکی، خیک‌نای، نی تکی، نی جفتی، نی بی لی بو و نی همبونه شناخته شد. است.

انواع ساز نی انبان

ساز نی انبان در انواع و مدل‌های مختلف هستند که از متریال‌های چوب و فلز است.

سازهای بادی به دو دسته تقسیم می شوند!

این سازها به دو صورت برنجی و چوبی است که نحوه به صدا آوردن ساز در قسمت دهان است. نحوه اجرا سازه‌های بادی دو دسته به صورت دمش و‌ مکش هوا است یعنی به صورت مستقیم داخل ورودی هوا دمش انجام می‌شود. سازهای بادی برنجی صدا به وسیله لرزش لب‌ها به همراه دمش هوا صورت می‌گیرد. ساز بادی دو‌ دسته در انواع مختلف ساز‌ نی، نی لبک، دوزله، قرنی، سرنا، بالابان، کرنا و غیره شناخته می‌شود.
ساز دوزله